Kalça protezi, kalça ekleminin çok ileri seviyede yıpranması durumunda kullanılır. Kalça protezi ameliyatı yıpranan eklemin yapay bir eklemle değiştirilmesidir. Kalça protezi farklı bölümlerden oluşur. Ana parçalar kobalt krom veya titanyumdan yapılır. Bu parçaların eklemleştirilmesinde de metal, plastik veya seramik malzemeler kullanılır. Kalça protezi; kireçlenme, kırık, kalça çıkığı gibi sorunlarda yapılabilir. Bu sorunları yaşayan hastalara ameliyatsız tedavi yöntemleri uygulanmışsa ya da ameliyatla temizleme yapılmışsa ve bir faydası görülmemişse kalça protezi ameliyatı kaçınılmazdır.

Kalçadaki kireçlenme hastanın hayat kalitesini ciddi anlamda düşürüyorsa, günlük aktivitelerini uygulamakta engel teşkil ediyorsa, şiddetli ağrı ve hareketlerde güçsüzlük yaratıyorsa kalça protezi en uygun tedavi yöntemi olabilir. Genellikle 40 yaş üstü kişilere bu tedavi seçeneği sunulur fakat bazı durumlarda daha genç hastalara da kalça protezi yapmak gerekebilir.

Kalça protezi ameliyatı farklı şekillerde yapılabilir. Yaşı ilerleyen hastalarda kemik kalitesi düşük olabilir. Bu hastalara protez kemik çimentosu adı verilen bir dolgu maddesi yardımıyla işlem yapılabilir. Kemik kalitesi iyi olan genç hastalara üstü gözenekli maddelerle kaplanan protezler, kemiğin iç bölümlerine sıkı bağlarla yerleştirilir ve protezin üstündeki gözeneklerin içine genişleyerek oturması sağlanır. Bu tip protezlere çimentosuz kalça protezi denir.

Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kalça protezi ameliyatı genel anestezi ya da epidural anestezi ile yapılmaktadır. 1 saat süren ameliyat sonrasında hastanın ağrı ya da acı hissetmemesi için damar yolu ya da epidural yöntemle ağrı pompaları takılmaktadır. Ameliyat sonrasında ilk gün hasta ayağa kaldırılmaktadır. Hastanede kalış süresi hastanın durumuna göre 3-5 gün arası olarak belirlenmektedir.

Ameliyat Gerekli midir?

Kalça ağrısı, sıradan günlük hareketlerde bile hissediliyorsa ve eğilme, merdiven çıkma hatta yürüme eylemlerini gerçekleştirmekte zorlanılıyorsa, kalça ağrısı dinlenirken de devam ediyorsa, kalçada hareketi etkileyen bir sertlik oluştuysa, kalça rahatsızlığı için kullanılan ilaçların yan etkileri görülüyor ya da ilaçtan fayda sağlanmıyorsa, fizik tedavi, baston ya da koltuk değneği ile yürümek ağrıyı engellemiyorsa, kalça protezi ameliyatı ile ağrılardan kurtulmak mümkündür.

Diğer yandan ciddi kalça yaralanmaları ve kırıklarda zaman kaybetmeden operasyon gerçekleştirilmektedir. Bu ani durumlar haricinde, doktorunuz muayene ve görüntüleme yöntemleri ile kalça tahribatı hakkında fikir sahibi olacak ve gerekirse ameliyat kararı alacaktır.

Ameliyat Kararı Nasıl Verilir?

Kalça problemleri hastanın günlük yaşamını olumsuz etkilemekle birlikte yoğun ağrı hissine neden olmaktadır. Aynı zamanda hareket kısıtlığı da açığa çıkaran kalça eklemi hastalıklarının protez ameliyatı ile tedavisi hastaya yaşam kalitesini yeniden kazandıracaktır.

Ameliyata karar verilme aşamasında göz önünde bulundurulması gereken noktalar ise şu şekildedir;

- Kalça ağrısının yürüme, eğilme gibi günlük aktiviteleri engellemesi

- Uyku sırasında dahil gün içerisinde devam eden ağrı hissi

- Bacak hareketlerinin gerçekleştirilememesi ve eklemlerde sertlik

- İlaçla tedavi, fizik tedavi ve egzersiz programlarının ağrıları engelleyememesi

Kalça Protezi Ameliyatı Süreci

Kalça protezine karar veren hasta ayrıntılı bir muayene sürecinden geçmekte ve ameliyat sırasında oluşabilecek risklerin önüne geçilmesi için gerekli önlemlerin alınması için tetkikler yapılmaktadır. Ameliyat öncesinde hastanın bağışıklık sisteminin güçlü tutulması ve vücudunda herhangi bir enfeksiyon oluşumu gözleniyorsa önceklikle bu problemlerin tedavi edilmesi gerekmektedir.

Ameliyat ortalama 2 saat sürer. Kalçada kesi açıldıktan sonra ekleme doğru yaklaşılarak temizleme işlemi yapılır. Ardından ölçülere uygun protezler yerleştirilir. Ameliyattan sonra 3 - 4 saat sonra yemek verilir. İlk gün istirahat edilir. Genellikle 3 gün hastanede kalınır. Tabi bu değişkenlik gösterebilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası

Kalça protezi ameliyatı sonrasında, dikkat edilmesi gereken detaylar hayati önem taşımaktadır. Özellikle hastaneden çıktıktan sonra hastanın doktor önerilerinin tamamını uygulaması gerekmektedir. Bir yürüteç ya da koltuk değneğinden yardım alarak, gün içerisinde doktorun belirlediği zamanlarda hareket etmeniz gerekmektedir. Kalça protezi ameliyatı sonrasında fazla hareket etmek ve kalçayı zorlamak kadar, hareket etmemek de önemli ve geri dönülmez sonuçlar doğurmaktadır. Gereken egzersizlerin yapılmaması durumunda hasta iyileşme sürecini tamamladıktan sonra da yürümekte zorluk çekebilir. Bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta da oturmadır.

Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde yaklaşık 3 ay boyunca alçak yerlere oturmaktan kaçınılmalıdır. Tuvalet, sandalye ve koltuklar için yükseltici almanız ve bu şekilde oturmanız kalça sağlığınız ve iyileşme süreciniz açısından önemli bir faktördür. Ameliyat sonrasında 8 hafta boyunca bacak bacak üstüne atmaktan kaçınmalısınız. 8 hafta olarak bildirilen bu süreç sonrasında da mümkün olduğunca bu eylemi gerçekleştirmemek, protezinizden maksimum fayda etmenize katkıda bulunacaktır.

Kalça Protezi Ameliyatının Komplikasyonları

Her cerrahi müdahalede olduğu gibi kalça protezi ameliyatında da birtakım riskler bulunmaktadır. Bu nedenle hem teorik donanıma hem de tecrübeye sahip cerrahların tercih edilmesi ile birlikte ameliyat sırasında kullanılacak ekipman ve cihazların günümüz teknolojik donanımına sahip olması bu risklerin önüne geçmede etkendir. Kalça protezi sonrasında doktorların önem verdiği en önemli konu enfeksiyondur. Protezin iltihaplanması kemik doku ile kaynamamasına neden olmakla birlikte ameliyatın başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olmaktadır. 

Kalça protezi ameliyatının olası komplikasyonları şu şekilde sıralanabilmektedir;

- Enfeksiyon

- Bacaklarda uzunluk farkı

- Kan pıhtıları

- Protezin aşınması ya da gevşemesi

- Çıkık

- Kanama

- Ağrı

Kalça Protezi Ameliyatında Başarı Oranı

Kalça protezi ameliyatı başarı oranı, hastanın sağlık durumu, yaşı, kalçanın hasar durumu ile bağlantılı olarak değişmektedir. Eklem hareketinde sınırlanma ve kemik şekil bozukluklarına ilk aşamada müdahale edildiğinde başarı oranı yüksek olan bu operasyonda, ileri seviye hareket kısıtlaması olan hastalarda iyileşme süreci uzamakta ve başarı şansı azalmaktadır. Bu sebeple, ameliyatı geciktirmemek ve rahatsızlıkları ertelememek sağlığa kavuşmak açısından en önemli noktalardan biri olmaktadır.