Diz eklemi insan vücudundaki en karmaşık ve büyük eklemler arasındadır. Eklemler; kemikleri birbirine bağlayan ve oynak bir yapıda olmalarını sağlayan sistemlerdir. İskelet sistemindeki tüm eklemler komşu kemikleri birbirine bağlayarak iskeletin dayanıklı bir yapıda olmasını ve bununla birlikte hareket etmelerini sağlamaktadır.
Diz ekleminin yapısı vücuttaki diğer eklemlerden birtakım özellikleri ile ayrılmaktadır. 3 ayrı yapıdan oluşan diz eklemi aynı zamanda yan bağlar, çapraz bağlar ve çevre kaslar ile çevrelenmektedir. Kemik yapı, bağlar ve menisküsler bu yapı içerisinde sabit durumdayken çevre kaslar hareketlidir. Diz eklemleri; kemik ve kıkırdak yapılar, eklem dışındaki yapılar ve eklem içi yapılar olmak üzere 3 bölüme ayrılmaktadır.
Diz eklemi; vücut ağırlığını taşıması ve diğer eklemlere oranla çok daha hareketli bir yapıda olması sebebi ile daha fazla deformasyona uğramaktadır. Tüm dünyada diz ekleminde görülen problemlerin başında Gonartoz (kireçlenme) gelmektedir. Diz kireçlenmesinin nedenleri ise şu şekilde sıralanabilmektedir;
Bu nedenlerin yanı sıra yapılan araştırmalar sonucunda diz kireçlenmesi problemini erkeklere oranla kadınların daha çok yaşadığı sonucuna ulaşılmıştır. Özellikle menopoz döneminde kemik erimesi ve birtakım otoimmün hastalıkların açığa çıkması eklemlerin beslenmesini engellemesi sonucunda diz kireçlenmesi problemi bu dönemde daha çok yaşanan bir problemdir.
Kireçlenme problemi kıkırdak aşınması olarak da bilinmektedir. Gün içerisinde sürekli hareket haline olan ve birtakım darbeler alarak küçük yaralanmalar yaşayan eklemler zaman içerisinde ciddi derecede deformasyona uğramakta ve bunun sonucunda da iltihaplanmalar oluşmaktadır. Diz ekleminde kireçlenme problemi yaşayan hastalar günlük yaşamlarında diz çökme, oturma kalkma, merdiven çıkma gibi aktiviteler sırasında zorlanmakta ve hareket kısıtlığı yaşamaktadır. Aynı zamanda ağrı, sertlik hissi ve hareket ettirilirken eklemlerden ses gelmesi semptomlarıyla da karşılaşılabilmektedir.
Diz kireçlenmesi belirtilerini yaşayan hastaların bu problemin daha da ciddi boyutlara ulaşmadan bir uzmana başvurmaları gerekmektedir. Aksi halde ilaçla ya da fizik tedavi yöntemleri ile tedavi yetersiz kalacak ve diz protezi ameliyatına ihtiyaç duyulabilmektedir. Diz protezi ameliyatı günümüzde oldukça konforlu bir şekilde uygulanmakla birlikte iyileşme süreci de maksimum derecede kısadır.
Diz kireçlenmesi problemi genellikle ileri yaşlardaki hastalarda görülen bir problemdir. Bu problem hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürmekle birlikte hareket kısıtlığı ve ağrılara neden olmaktadır. Diz kireçlenmesi tedavisi öncesinde hastanın genel sağlık muayenesinin yanı sıra; eklem açıklığının değerlendirilmesi, kireçlenmenin konumunu ve kıkırdak kaybının tespit edilmesi amacıyla röntgen ve MR uygulamaları ile tanı konulmaktadır. Diz kireçlenmesi tanısı konulan hastada; kireçlenme oranı ve hastanın sağlık durumuna bağlı olarak tedavi planlaması yapılmaktadır.
Diz kireçlenmesi tedavisinde tedavi yöntemleri;
Eklemlerin korunmasına yönelik hastanın bilgilendirilmesinin yanı sıra uygulanacak diğer tedavi yöntemleri; hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değerlendirilmektedir. İlaçla tedavi sürecinde ağrı ve şişlik gibi semptomların önüne geçilmektedir. Bu nedenle doktorun önerdiği ilaçlar eksiksiz ve zamanında alınmalıdır.
Diz kireçlenmesinin bir diğer tedavi yöntemi de fizik tedavidir. Bu süreç hastanın durumuna özel olarak planlanmakta ve genellikle sıcak, soğuk uygulamaları, masaj, hidroterapi, elektroterapi gibi yöntemler ile semptomların önüne geçilmektedir. Kıkırdak yapıtaşlarını içeren ilaçlar hastaya uygun şartlarda verilebilir. İlaçla tedavi ve fizik tedavi yöntemleri hastanın ağrılarını kontrol altında tutmaya yeterli olmuyor ise enjeksiyon (PRP, Hyalüronik asid, Kök Hücre ) ve cerrahi tedavi seçeneklerine başvurulmaktadır. Bu yöntemlerin alanında uzman ve tecrübeli doktorlar tarafından uygulanması gerekmektedir. Aksi halde ağrıların artması ya da kalıcı sakatlıkların oluşması gibi risk faktörleri bulunmaktadır. Diz kireçlenmesinde cerrahi yöntem diz eklemini iltihaptan arındırma, dizilim bozukluklarının giderilmesi ve diz eklemine uygun protezi yerleştirme disiplinine dayanmaktadır.
Kireçlenme problemi genetik, ileri yaş, menopoz gibi değiştirilemeyen faktörler sonucunda açığa çıkıyor olsa da eklem sağlığının korunması bu problemin önüne geçebilmektedir. Uzun süreçte gelişen kireçlenme problemine karşı yaşam tarzının düzenlenmesi gerekmektedir.
Eklemlerin kireçlenmeye karşı korunmasında;
Diz kireçlenmesi probleminin önüne geçebilmek için yaşam tarzının mutlaka düzenlenmesi gerekmektedir. Kemik ve kas sisteminin güçlü kılınması amacı ile güneş ışınlarından yeterli oranda faydalanılmalı ve menopoz döneminde doktorun tavsiyesi ile vitamin ve mineral takviyeleri kullanılmalıdır.