Diz eklemlerinin içerisinde ön ve arka olmak üzere iki adet bağ bulunmaktadır. Eklem yüzlerinin arasındaki uyumu sağlamak içinse iki adet menisküs bulunmaktadır. Özellikle 50 yaş üstü kadınlarda bu bölgede oluşan kireçlenme, yaşam kalitesinde azalma, ağrı ve hareketsizlik gibi şikayetlere neden olmaktadır. Bu sorunlarla doktora başvuran hastalara diz kireçlenmesi ameliyatı önerilmektedir. Bu operasyonla eski sağlığına kavuşan hastaların, diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi sahibi olması ve bu noktalara dikkat etmesi gerekmektedir.

Kireçlenme Hangi Yaşlarda Görülür?

Diz kireçlenmesi rahatsızlığının ortaya çıkma nedenleri arasındaki en önemli faktör yaş olmaktadır. 50 yaşın üstünde sıklıkla karşılaşılan bu rahatsızlığın genç yaşlarda görülme olasılığı oldukça düşüktür. 30 yaşın altında görülme durumunda eklem yaralanması, stres ve aşırı kullanım faktörleri devreye girmektedir. Diz kireçlenmesi rahatsızlığınız doktor tarafından teşhis edildiyse, diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler hakkında detaylı bilgi almanız, istirahat dönemi ve sonrasında hızlı iyileşmenizi sağlayacaktır.

Diz Kireçlenmesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Diz kireçlenmesi tedavisi, cerrahi yöntemler kullanılarak yapılmaktadır. Bu ameliyatlar, ameliyat öncesi dönem, ameliyat sırasında seçilecek yöntem ve diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler şeklinde üç ana başlıkta incelenmektedir.

Ameliyat öncesi dönemde, kesinlikle alanında uzman doktorlar tarafından muayene olmanız gerekmektedir. Yapılan tetkikler muayene sonrasında diz kireçlenmesi ameliyatına doktorunuzla birlikte karar vermeniz durumunda, hangi cerrahi yöntemin uygulanması gerektiğine dair detaylı bilgi almalısınız.

Diz Kireçlenmesinde Cerrahi Yöntemler

Diz kireçlenmesi ameliyatları, farklı yöntemlerle yapılmaktadır. Artroskopik debridman, yüksek tibia valgizasyon osteotomisi, Mozaikoplasti ve diz protezi seçenekleri arasından en doğru yöntem uygulandığında başarı oranı oldukça yüksek olmaktadır.

• Artroskopik Debridman: Artroskopi hem eklemin içerisindeki sorunun görülmesi hem de cerrahi tedavi amaçlı kullanılmakta olan bir yöntemdir. Cerrahın, eklem içerisindeki dokuları daha geniş görmesini sağlayan bu yöntem ile doğru teşhis ve başarı oranı yüksek müdahaleler yapılmaktadır. Özellikle erken dönem diz kireçlenmelerinde büyük başarı elde edilirken, diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler, gelişen yöntemlerle minimum seviyeye inmekte, hasta gündelik hayatına rahatlıkla dönebilmektedir.
• PRP Tedavisi: Dokularda başlayan hasarı tedavi etme yeteneği olan kan hücreleri, diz kireçlenmesi ameliyatlarında da kullanılan yöntemler arasında yer almaktadır. Hastadan alınan 20cc kan ile yapılan uygulama sonrası zarar gören dokular, çok daha hızlı bir şekilde onarılmaktadır. İstirahat dönemini oldukça kısaltan bu yöntem sayesinde diz kireçlenmesi şikayetlerinden kurtulabilirsiniz.
• Diz Protezi: Tüm tedavi yöntemleri denendikten sonra başarılı sonuç alınamayan durumlarda ya da cerrahın ön görüsü ile diğer yöntemlerin fayda sağlamayacağına karar verildiği dönemlerde uygulanmakta olan bir yöntemdir. Özellikle 65 yaş üstü hastalarda kullanılmaktadır. Diğer yöntemlere göre diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası, daha çok dikkat gereken bir yöntemdir. 55-65 yaş arası hastalarda rahatlıkla uygulanabildiği gibi daha genç hastalarda diğer yöntemlere göre daha az kullanılmaktadır.

Diz Kireçlenmesi Ameliyatı Sonrası Yaşam

Diz kireçlenmesi cerrahi yöntemleri arasından hangisi seçilmiş olursa olsun, hastanın operasyon sonrası dikkat etmesi gereken bazı durumlar bulunmaktadır. Diz kireçlenmesi, hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen bir rahatsızlıktır ve yapılan operasyonlar gelişen teknoloji ile birlikte oldukça başarılı sonuçlar doğurmaktadır. Ancak hastanın ameliyat sonrası yapılması gerekenlere dikkat etmemesi durumunda ciddi sağlık sorunları yaşanabilmektedir.

Diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler arasında ilk madde, hijyen olacaktır. Yaraların enfeksiyon kapma riskine karşı hijyen kurallarına dikkat edilmeli, doktorun önerdiği antibiyotik tedavisi aksatılmadan uygulanmalı ve eğer yaranın temizlenmesi gerekiyorsa bir uzman eşliğinde bu işlem gerçekleştirilmelidir.

Diz kireçlenmesi ameliyatı sonrasında hastalara bir egzersiz planı sunulmaktadır. Her ne kadar ilk dönemlerde bu egzersizler zorlayıcı olsa da, hastanın bu talimatlara harfiyen uyması, sağlığına kavuşması açısından büyük önem taşımaktadır. Egzersizlerin aksatılması durumunda dizdeki hareket kabiliyetini yeniden sağlamak ya da ağrılardan kurtulmak daha uzun zaman alacak, bazı durumlarda ise başarısızlıkla sonuçlanacaktır.

Ameliyat sonrasında izin verilen hareketlerin dışında dizin aşırı zorlanması da yasaklanmaktadır. İyileşme sürecini olumsuz yönde etkileyecek olan ani hareketler ve aşırı zorlama özellikle diz protezi ameliyatlarında protezin gevşemesine ya da çıkmasına neden olmakla beraber, diğer yöntemlerde dizin yeniden zedelenmesine ve kireçlenme oluşumuna neden olabilmektedir.

Hastaların dikkat etmesi gereken bir diğer nokta ise kilo kontrolü olacaktır. Hasta operasyondan sonra aşırı kilo almaktan kaçınmalıdır. Eğer varsa fazla kilolarından bir uzman eşliğinde kurtulmalıdır. Dizlere taşıyabileceğinden fazla yük bindirmek, operasyonların başarı oranını düşürmektedir.

Diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler hakkında detaylı bilgiyi operasyon öncesinde doktorunuza ayrıntılı olarak danışmanız, operasyon sonrasında iyileşme sürecinizi hızlandırırken, konforunuzu arttıracaktır.

Cerrahi dışı tedaviye cevap verilmiyorsa ya da hasta zaten ileri derecede kireçlenme ile geldiyse cerrahi tedavi yapmak gerekir. Artroskopi yöntemiyle dizin içi temizlenebilir, kıkırdak- kemik doku nakli yapılabilir, total diz protezi uygulanabilir.

Başlayan bir diz kireçlenmesini tamamen eski hale getirecek bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak ve ancak daha fazla ilerlemesini engellemek veya kıkırdak yapının tamamen bozulduğu 4. derece kireçlenmenin önüne geçmek için birtakım önlemler almak mümkündür. Burada da her zaman olduğu gibi erken teşhis önemlidir. Kıkırdak harabiyetinin ileri seviyelere ulaşması ve tamamen bozulması durumunda tek tedavi seçeneği bozulmuş eklem yüzlerinin değiştirildiği total diz protezidir.

Diz eklemi artrozu da denilen diz kireçlenmesi, diz eklemindeki kıkırdak yapının ilerleyen yaşa ve kiloya bağlı olarak yıpranması durumudur. En önemli nedeni yaşlanma ve aşırı kilo olsa da kasların zayıflığı, aşırı kullanım, ailesel faktörler, romatizmal hastalıklar, diz enfeksiyonları ve travmalar da diz kireçlenmesine sebebiyet verebilir.

İlerleyen yaşa bir çözüm tabi ki yoktur. Genetik faktörler için de bir şey yapabilmek mümkün değil. Ancak bunları bir kenara ayırdığımızda kireçlenmeyi önlemek ya da ilerlemesini yavaşlatmak için birtakım önlemler almak mümkündür:

• Öncelikle aşırı kilolarımızdan kurtulmamız gerekecek. Boyunuza uygun bir kiloda olmak yük taşıyan diz eklemini rahatlatacak, aşırı yüklenmelere maruz kalmayan eklemin kıkırdakları ve diğer tüm yapıları sağlığını koruyacaktır. Bu noktada uygun vücut kitle endeksine sahip olmak önemlidir. Vücut kitle endeksi, vücut ağırlığınızın boy uzunluğunuzun karesine bölünmesi ile elde edilir. 18-25 arası normal sınırlar kabul edilebilir. İdeal kiloya erişmek için aktivitenizi ve yeme alışkanlıklarını değiştirmeli, planınızı bir iki yıla yaymalısınız ve sonrasında ulaştığınız ideal kilonuzu korumalısınız.

• Dengeli bir diz çalışırken dizin yük taşıyan tüm elemanları eşit dağıtılmış bir yükü hep beraber taşırlar. Kasları zayıflamış ya da anatomik olarak normal yapısında olmayan bir dizde bu denge bozulup özellikle kıkırdak yapı ve menisküsler üzerine aşırı yüklenmelere sebep olacaktır. Eklemdeki yıpranmaya hız katacak bu durumun önüne geçmek için kesinlikle düzenli şekilde yaşınıza ve beden sağlığınızın durumuna göre egzersiz yapmalısınız.

• Yürüyüş yapmak vücut sağlığımız için olduğu kadar ruh sağlığımız açısından da önemlidir. Yapılan tüm spor aktiviteleri mental açıdan doygunluk verir ve mutlu olmamızı sağlar. Ancak bazı aktiviteleri çok sık ve zorlayarak yapmak vücudumuza zarar verebilir. Örneğin çok uzun yürüyüşler yapmak diz eklemini zorlayacağı için kireçlenmeyi hızlandırabilir. Bu söylediklerimizden yürüyüşün zararlı olduğu ve diz kireçlenmesi olan hastaların yapmaması gerektiği sonucu çıkarılmamalı. Aksine, yürüyüş diz eklemlerinin ve çevresindeki kasların gelişimi açısından çok önemlidir. Fakat azı yarar çoğu zarardır.

• Yürüyüşün yumuşak bir zeminde ve uygun yürüyüş ayakkabılarıyla yapılması daha uygun olacaktır.

• Koşma diz ekleminize binen yükü anlık olarak arttırıp kıkırdak zararına yol açabilir. Özellikle uzun süre yapılan koşuların eklem üzerine zararı bazı yayınlarda belirtilmektedir. Siz en iyisi yürümekten vazgeçmeyin. Yürüme esnasında eklem kıkırdağındaki glukosamin sülfat ve kondritin sülfat maddeleri bir sünger gibi kendi ağırlıklarının 40 katı kadar eklem sıvısını kıkırdağın içine alıp vererek kıkırdağın beslenmesine katkı sağlarlar. Bu durum özellikle eklem kıkırdakları dengeli olarak yük altında kaldığı zaman olmaktadır. Kıkırdağın yapı taşları olan Glukosaminleri gıda takviyesi olarak kullanabilirsiniz.

• Yüzmekte ağırlıksız ortamda diz, kalça ve bel kaslarını mükemmel şekilde çalıştıracağı için diz kireçlenmesi olan hastalarımıza şiddetle tavsiye etmekteyiz.

• Hafif diz egzersizleri yapmak diz kireçlenmesinin ilerlemesini engelleyen en önemli faktörlerden biridir. Doktorunuzun verdiği kireçlenmeye özel egzersiz programlarını yine doktorunuzun belirttiği şekilde ve sürelerde uygulamalısınız. Bizim diz egzersizlerimize göz atmak istiyorsanız tıklayın.

• Diz eklemini zorlayan bir diğer aktivite merdiven inip çıkmaktır. Kireçlenme başlangıcı olan bir kişi çok fazla merdiven kullanmaktan kaçınmalıdır. Çifter çifter çıkılması da merdiveni kıkırdak düşmanı yapacaktır. • Dizimizin aşırı kullanımı da yıpranmasına yol açacaktır. Aşırı yük taşımanın önüne geçilmelidir.

• Uzun süreli diz üstü çökmekte ekleminize zarar verecektir. • Yine kireçlenmesi olan bir kişinin çok fazla atlayıp zıplamaması gerekir. Diz eklemi uyluk ve kaval kemiklerinin oluşturduğu bir yapıdır. Bütün vücudun ağrılığını taşıyan bu eklem atlama zıplama gibi zorlayıcı hareketlerde daha fazla aşınabilir. Bu tarz aktivitelerden uzak kalmak kireçlenmeyi yavaşlatacaktır. • Zaman zaman her iki yanda bağları, ön kısımda diz kapağı kemiğini de destekleyen dizlikler kullanılabilir.

• Ağrıların azaltılması için yine özellikle egzersiz sonralarında soğuk uygulama yapılması uygun olacaktır.

• Dengeli beslenme sağlıklı bir yaşamın olmazsa olmazıdır. Ayrıca kalsiyum içeren besinler tüketilmelidir. Kemik sağlığını oluşturan en önemli vitamin olan kalsiyum hayatınızda eksik olmamalıdır.

• Kıkırdağın bir diğer yapıtaşı olan Hyalüronik Asidin enjektabl formalarını diz içine uygularken ağız yoluyla verilen prepatlar ek olarak kullanılabilir.

• Kaymalar, eklem içi kırıkları, bağ yaralanmaları, eklem içinde serbest cisim bulunması gibi eklemdeki anatomik bozukluklar kesinlikle giderilmeli, sağlam dengeli bir diz elde edilmelidir.

• Bozulmaların önüne geçmek için yine uygun vakalarda pıhtılaşma hücreleri açısından zenginleştirilmiş plazma (PRP) denen; kanımızdaki pıhtılaşma hücrelerinin içindeki iyileştirme faktörlerinin açığa çıkarılıp yoğun halde diz içine zerk edilmesini içeren tedavi yapılabilir.

Diz kireçlenmesi gelişen teknolojinin önderliğinde ve diz protezi sayesinde sorun olmaktan bir nebze olsun çıkmıştır. Kıkırdak yapının tamamen harap olması ve diz ağrılarının dayanılmaz hale gelmesi durumunda başvurulan yöntem bu yapay eklemlerdir. Diz kireçlenmesi tedavisi sadece bu şekilde yapılabilir; başta da söylediğimiz gibi yıpranan kıkırdak yapılar -yani kireçlenen diz eklemi- eski haline döndürülemez. Erken teşhis ile önlem almak sizi bu gibi sorunlardan uzak tutacaktır. Bu sebeple son olarak şunu da belirtmek gerekir: Dizinizde herhangi bir problem hissediyorsanız mutlaka doktora başvurmalısınız.

Diz Kireçlenmesi Ameliyatında Protez Seçimi

Diz kireçlenmesi ameliyatı hastanın problemine en uygun protez seçilerek uygulanmaktadır. Öncelikle diz ekleminde bulunan iltihabın kazınarak temizlenmesi daha sonra ise uygun protezin doğru konuma yerleştirilmesi disiplinine dayanmaktadır. Diz kireçlenmesi ameliyatında yaklaşık 15 santimetre boyutunda bir kesi açılmakta ve işlem bu kesi içerisinde açık yöntem ile uygulanmaktadır.