Eklemler komşu kemiklerin hareket etmelerini ve işlevselliklerini korumalarına yardımcı olan bölgelerdir. İnsan vücudundaki eklemler zamanla deformasyona uğramakta ve birtakım semptomlara neden olabilmektedir.
Gün içerisinde çok sık kullanılan kalça, diz ve el eklemleri daha çabuk deformasyona uğramakta ve romatizmal problemler yaşayabilmektedir. Bu problemlerden en sık görüleni ise başparmak kök ekleminde kireçlenmedir. Kireçlenme; tıp literatüründe osteoartrit olarak tanımlanmaktadır.
Eklemler zaman içerisinde darbe, yaralanma ya da zorlama ile aşınmaktadır. Eklemleri çevreleyen kıkırdak doku ise bu süreçte aşınarak soyulmaktadır. Kıkırdaklar tarafından örtülen eklem yüzeylerinin bozulması sonucunda sertlik ve ağrı hissi açığa çıkabilmektedir. Osteoartrit en sık başparmak kök ekleminde görülmektedir. Bu problem genellikle 40 yaşından sonra açığa çıkmaktadır ve şu semptomlara neden olmaktadır;
Başparmak kök eklemi karpometakarpal (1. Tarak kemiği ile el bileği kemiklerinden os trapezium arasındaki eklem) eklem olarak adlandırılmakla birlikte baş parmağına daha çok hareket imkanı sağlayan eklemdir. Her eklemde olduğu gibi baş parmak kök ekleminin çevresini saran kıkırdak doku zamanla aşınmakta ve kemiklerin birbirleri ile direk temas etmesine neden olmaktadır. Bunun sonucunda da kavrama, sıkma, tutma gibi eylemlerin gerçekleştirilememesi açığa çıkmaktadır.
Yaşanılan semptomlar başparmak kök ekleminde yaşanan kireçlenme probleminin tanısında etkilidir. Bununla birlikte görüntüleme teknikler ile de kireçlenmenin derecesi saptanmaktadır. Semptomlar sonucu doktora başvuran hastaya röntgen filmi çekilerek kireçlenmenin konumu ve derecesi belirlenerek tedavi planlaması yapılmaktadır.
Başparmak kök ekleminin tedavisinde öncelik eklemin daha az kullanımı ile birlikte dinlendirilmesini sağlamaktır. Böylece hasta daha az ağrı hissedecek ve kireçlenme problemi daha az şekilde ilerleyecektir.
Başlangıç aşamasında ağrı kontrolünün sağlanması için buz kompresi ve ilaç tedavisi etkilidir. Aynı zamanda eklemlerin dinlendirilmesi amacı ile splint kullanımı da önerilmektedir. Eklem içine yapılan steroid enjeksiyonları da bir süre operasyondan uzak durmamızı sağlayabilmektedir. Kireçlenme problemi giderek ilerleyen bir hastalıktır. İlerlemesinin önüne geçilemediğinde semptomlar daha ciddi şekilde hissedilecektir. Bu noktada da cerrahi tedavi seçenekleri değerlendirilmektedir. Cerrahi tedavi yöntemleri ise şu şekildedir;
Başparmak kök ekleminde kireçlenme probleminin cerrahi tedavisi çoğunlukla genel anestezi altında gerçekleştirilmektedir. 3 – 4 santimetrelik bir kesi açılarak uygulanan ameliyatta eklemde iltihap oluşumu var ise temizlenmekte ve eklemin şekli ile ilgili deformasyonlar düzeltilmektedir. Ameliyat sonrasında dikiş uygulaması yapılarak plastik alçı ile sabitlenen bölge için atel kullanmak gerekmektedir.
Cerrahi tedavi sonrası iyileşme sürecinde başparmağın minimum 3 hafta maksimum 3 ay kullanılmaması gerekebilmektedir.
İnsanın günlük yaşamında en sık kullandığı uzuvlar olan eller ve ellerde bulunan eklemlerin sağlığını korumak için yaşam tarzında birtakım değişiklikler önerilmektedir. Bu değişikler şu şekilde sıralanabilmektedir;
Osteoartrit ilerleyici özelliği bulunan bir hastalıktır. Bu nedenle ağrı, hareket kısıtlığı, eklemde sertlik ya da şişlik hissedilmesi üzerine mutlaka bir ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Gerekli önlemlerin alınması ve tedavi sürecine başlanması problemin ilerlemesinin önüne geçecek ve cerrahi müdahaleye ihtiyaç kalmayacaktır.